İşverenler,
1-Yeni Torba Yasa İle Sağlanan İlave İstihdam Teşviklerinden Geriye Doğru da Yararlanabilecekler. Ancak Başvuru Sürelerine Dikkat!
2- Eksik gün bildirimi ile ilgili uygulama değişti.
3-Ölüm aylığı alan çalışan çocukların aylıkları kesilmeyecek.
Kısaca Torba Yasası diye adlandırılan, 7103 sayılı “Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve KHK’lerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 27.03.2018 tarihli Resmi Gazete’nin Mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bahsi geçen Yasada çalışma hayatını ilgilendiren düzenlemelere aşağıda yer verilmiş bulunmaktadır:
1- Kanunun 42 inci üncü maddesiyle; ilave istihdam sağlamaya yönelik olarak yeni bir
prim teşviki daha sağlanmaktadır.
Bu Teşvikten Yararlanabilmek İçin;
a– İşçi, İş-Kur’a kayıtlı işsizler arasından 1/1/2018 ila 31/12/2020 tarihleri arasında işe alınmalıdır.
b) İşe girdiği aydan önceki üç aylık sürede toplam on günden fazla SGK’ya bildirilmemiş olmalıdır.
c) İşçi işe alındığı yıldan bir önceki takvim yılında işe alındığı işyerinden bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmalıdır.
İşyerinin;
– İmalat veya bilişim sektöründe faaliyet göstermesi halinde ilgili döneme ait günlük brüt asgari ücretin sigortalının prim ödeme gün sayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere, sigortalının SPEK tutarı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında;
– Diğer sektörlerde faaliyet göstermesi halinde ise, sigortalının asgari ücret üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında, her ay SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle işverene prim desteği sağlanacaktır.
– Bu maddeyle sağlanan prim desteği 2020 yılı Aralık ayı/dönemi aşılmamak üzere, destek kapsamına giren sigortalılar için 12 ay süreyle uygulanacaktır. (Ancak bu süre; işe giriş tarihi itibarıyla 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ile İş-Kur’a engelli olarak kayıtlı sigortalılar için 18 ay olarak uygulanacaktır)
Birinci fıkrada belirtilen bilişim sektöründe destekten yararlanacak işyerlerini, NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflamasında belirtilen işkolları arasından belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
– İşyeri ile ilgili aylık bildirgeler zamanında verilmeli, primler yasal süresinde ödenmeli ve prim borcu olmamalıdır. (Taksitlendirilenler borç sayılmamaktadır)
– Doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması ve benzer nedenlerle bu uygulamadan yararlanmak amacıyla muvazaalı İşlem yapılması halinde bu teşvikler gecikme cezasıyla birlikte geri alınacaktır.
– Yukarıdaki şartların sağlanması kaydıyla kanundaki yararlanma süresini aşmamak üzere, destekten yararlanılmış olan sigortalının destek süresini tamamlamadan işten ayrılıp yeniden işe başlaması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı yeniden işe başladığı tarihteki durumu dikkate alınarak belirtilen sürelerden kalan süre kadar bu destekten yararlanmaya devam edilebilecektir.
– Bu uygulamada Fon tarafından işverene sağlanan, sigortalı hissesine karşılık gelen destek tutarının sigortalıya ödenmesi işverenden talep edilemeyecektir.
-Bu teşvik hükümleri; ihaleli işlerde çalışanlar, SGDP’ ye tabi çalıştırılanlar ve yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacaktır.
Bu durumda, 5335 sayılı Kanunun ikinci fıkrasında sayılan; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT’ler) ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda çalışanlar teşvik kapsamına girmemekte, Bankalar veya katılım bankalarınca yapılan ihaleli temizlik, güvenlik vb işlerde işçi çalıştıranlar ise teşvikten yararlanabilecektir.
-1/1/2018 ila 31/12/2020 tarihleri arasında SGK’ da ilk kez dosya açılan işyerleri ve daha önce dosya açıldığı halde ortalama sigortalı sayısının hesaplandığı yılda sigortalı çalıştırılmaması nedeniyle SGK’ya prim belgesi verilmeyen işyerleri, aranılan şartlar sağlanmak kaydıyla, 1/1/2018 tarihinden sonra ilk defa sigortalı bildiriminde bulunulan ayı takip eden üçüncü aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden itibaren bu destekten yararlandırılacaktır.
-Yersiz yararlanılan destek tutarı işverenden gecikme zammı ile birlikte geri alınacaktır.
-Bu teşvikten yararlanmakta olan işverenler, bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerinden yararlanamayacaktır.
-Fondan bu madde kapsamında karşılanan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
-Bu teşvik hükümleri, 01.01.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Ancak 2018/Ocak ve Şubat ayları için (geriye yönelik) ek bildirge düzenlenmesi gerektiği düşünülmekle birlikte, bu hususta SGK’nın yayımlayacağı açıklamayı beklemekte yarar görülmektedir.
2- “Bir Ay Benden Bir Ay Senden” diye tabir edilen Destek :
a) 2017 yılında SGK’ya verilen aylık bildirgedeki sigortalı sayısı ortalaması 1 ila 3 olan, imalat sektöründe faaliyet gösteren ve bu sektörde ustalık belgesi sahibi olunan özel sektöre ait işyerlerince, işe giriş tarihi itibarıyla 18 yaşından büyük ve 25 yaşından küçük sigortalılardan ve İş-Kur’a kayıtlı işsizler arasından olmak kaydıyla 1/1/2018 tarihinden itibaren işe alınanların; işe girdiği aydan önceki üç aylık sürede toplam on günden fazla hizmeti olmaması, 2017 yılında işyerinden bildirilmiş olan sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmaları kaydıyla, İşe alındıkları tarihten 2018 yılı Aralık ayı/dönemine kadar geçerli olmak üzere, destek kapsamına giren sigortalılar için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında bu işverenlere prim desteği sağlanmaktadır. (Destek tutarı cari ay primlerinden mahsup edilecektir)
b) Destek kapsamındaki sigortalılar için yukarıda belirtilen prim desteğiyle birlikte 2018 yılı Aralık ayına kadar geçerli olmak üzere; sigortalının destek sağlanan aya ilişkin prim ödeme gün sayısının 53,44 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar, ücret desteği olarak Kurum tarafından İşverene ödenecek ve destek tutarı İş Kur Fonundan karşılanacaktır.
(Başka bir anlatımla, hem prim, hem de ücret desteği sağlanmaktadır)
c) Bu maddeyle sağlanan prim ve ücret desteği 2018 yılı Aralık ayı/dönemini geçmemek üzere, sigortalının işe alındığı ayı takip eden ilk aydan başlamak üzere her ikinci ay için uygulanacaktır. Yani destek tutarı her iki ayda bir Fondan karşılanacaktır.
d) Kapsama giren işyerleri en fazla iki sigortalı İçin destekten yararlanabilecektir.
e) Prim belgeleri zamanında verilmeli, primlerin yasal süresinde ödenmeli ve SGK’ya borç olmamalıdır. (Taksitlendirilenler borç sayılmaz)
e) Bu kapsamda destekten yararlanılmış olan sigortalının İşten ayrılıp yeniden işe başlaması halinde, bu maddede belirtilen şartların sağlanması kaydıyla 2018 yılı Aralık ayını geçmemek üzere söz konusu sigortalıdan dolayı bu destekten yararlanılabilecektir.
f) Bu kapsamda Fon tarafından işverene sağlanan, sigortalı hissesine karşılık gelen destek tutarının sigortalıya ödenmesi işverenden talep edilemeyecektir.
g) 2018 yılında dosya açılmış işyerleri ile daha önce dosya açıldığı halde 2017 yılında prim belgesi vermeyen ve 2018 yılında ilk defa sigortalı bildiriminde bulunan işyerleri bu maddede yer alan destekten yararlanamayacaktır.
h) Bu hükümler, ihaleli işlerde çalıştırılanlar, SGDP’ya tabi olanlar ve yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanamayacaktır.
ı) işe giriş tarihi itibarıyla sigortalının, işverenin birinci derece kan veya kayın hısmı ya da eşi olması durumunda söz konusu sigortalıdan dolayı bu maddede yer alan destekten yararlanılamayacaktır. (Sigortalının işe giriş tarihinden sonra işverenle arasında oluşan hısımlık veya evlilik durumları ise destekten yararlanmayı etkilemeyecektir)
i) Bu destekten yararlanılan ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanılamayacaktır. % 5 prim desteğinden ise yararlanılabilecektir.
j) Fondan bu madde kapsamında karşılanan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
Bu teşvikin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenecektir.
Sözü geçen teşvik hükümleri 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
3-Asgari Ücret Desteği;
Yapılan düzenleme sonucunda;
a) 2017 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı Bakanlar Kurulunca belirlenen tutar ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2018 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
b) 2018 yılı içinde ilk defa dosya açılan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2018 yılı Ocak ila Eylül ayları için Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, Kuruma ödenecek sigorta primlerinden mahsup edilecektir. (Bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak)
Ancak;
– Doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması ve benzer nedenlerle bu uygulamadan yararlanmak amacıyla muvazaalı İşlem yapılması veya ücretlerin 2018 yılı Ocak ila Eylül ayları/dönemleri için eksik bildirilmesi hallerinde bu teşvikler gecikme cezasıyla birlikte geri alınacaktır.
– Söz konusu aylarda prim belgeleri zamanında verilmeli ve prim borcu bulunmamalıdır (taksitlendirilenler borç sayılmamaktadır)
– Yukarıda belirtilen (a) bendinin uygulanmasında, bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesinin verilmemiş olması halinde bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin prim belgesindeki bildirimler esas alınacak, 2017 yılından önce dosya açılmış, ancak 2017 yılında sigortalı bildirilmemiş işyerleri hakkında ise (b) bendi hükümleri uygulanacaktır.
– İhaleli işlerde çalıştırılanlardan dolayı yararlanılan destek tutarı işverenlerin hak edişlerinden kesilecektir.
Bu uygulamada dikkate alınacak günlük SPEK ve çarpan sayısı Bakanlar Kurulunca daha sonra belirlenecektir.
4- Geriye Yönelik Teşviklerden Yararlanma Olanağı:
a) Daha önce kapsama girdiği halde prim teşviklerinden (örneğin 6111) yararlanmamış işverenlere, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde başvurmaları halinde geriye doğru teşviklerden yararlanma hakkı sağlanmaktadır. Bunun için dilekçe ile başvurulması yeterli olacak, ayrıca iptal-ek prim belgesi düzenlenmesine gerek kalmayacaktır.
Öte yandan, iade edilmesi gereken teşvik tutarları, SGK’dan talep edilecek tarihi izleyen aybaşından itibaren hesaplanacak kanuni faiz esas alınmak suretiyle hesaplanarak, talebi izleyen yılbaşından başlayarak 3 yıl içinde ödenecektir.
b) Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemi kapsamak üzere, evvelce teşviklerden yararlanmamış olanlara başvuruları üzerine geriye yönelik 6 ayla sınırlı olarak teşviklerden yararlanma hakkı öngörülmektedir. (Bu 6 ayın başlangıcı 2018/Ocak ayından eski dönemi kapsamayacaktır)
5- Eksik Gün bildirimi uygulaması:
01 Ocak 2018 tarihinden itibaren “Eksik gün bildirim formu” nun düzenlenmesine gerek kalmamış bulunmaktadır. Dolayısıyla işyerinde bundan böyle 10 kişiden az sigortalı çalıştıran işverenler de, eksik günleri (kodlarıyla) sadece aylık bildirgede beyan edecekler ve ay içinde eksik gün veya eksik kazanç bildirilen sigortalılar ile ilgili kanıtlayıcı belgeleri istenilmesi durumunda SGK’ya ibraz edeceklerdir.
Diğer taraftan, bu hüküm, yasanın yayımlandığı 27.03.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önceki süre için (10 sigortalıdan az çalıştıran işverenler açısından) Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesinde belirtildiği gibi işlem yapılması gerekmektedir.
6- Ölüm Aylığı Alanlar İçin Yapılan Düzenleme:
Bundan böyle, ilgili kanunlarına göre gelir veya aylık bağlanan hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlar 5510 sayılı Kanunun 4 (a) maddesi kapsamında sigortalı sayılmak suretiyle çalışabilecekler, ayrıca bu şekildeki çalışmalar, ödenmekte olan gelir ve aylıkların kesilmesini gerektirmeyecektir.